Trường hợp chưa đăng ký kết hôn, người cha cần thông qua thủ tục nhận con để xác lập quan hệ cha con và để con mang họ cha.

Tôi và vợ chung sống với nhau được hai năm. Hai vợ chồng tôi đều đủ điều kiện kết hôn. Tuy nhiên, gia đình hai bên phản đối nên chúng tôi vẫn chưa đăng ký kết hôn. Hai tuần trước, vợ tôi đã sinh con. Hiện tôi rất muốn đăng ký khai sinh cho con theo họ cha.

Vậy xin hỏi, tôi và vợ chưa đăng ký kết hôn thì có thể thực hiện thủ tục khai sinh cho con theo mong muốn của tôi là khai sinh cho con theo họ cha được không?

Bạn đọc Phạm Chí Tâm (Huyện Bình Chánh, TP. HCM)

Luật sư Nguyễn Văn Hậu, Đoàn Luật sư TP.HCM, trả lời: Điều 14 Luật Hôn nhân và Gia đình năm 2014 quy định nam, nữ có đủ điều kiện kết hôn nhưng không kết hôn mà chung sống với nhau như vợ chồng thì không làm phát sinh quyền, nghĩa vụ giữa vợ
và chồng.

Do không làm phát sinh quan hệ vợ, chồng nên về pháp lý, chưa thể xác định mối quan hệ cha con giữa anh Tâm và con mới sinh.

Tuy nhiên, dù anh Tâm và vợ chưa đăng ký kết hôn nhưng con anh vẫn có quyền được khai sinh.

Trường hợp này, thủ tục khai sinh cho trẻ được thực hiện tại UBND xã, phường nơi cư trú của người vợ.

Căn cứ theo khoản 2 Điều 15 Nghị định 123/2015, trường hợp chưa xác định được cha thì khi đăng ký khai sinh, họ, dân tộc, quê quán, quốc tịch của con được xác định theo họ, dân tộc, quê quán, quốc tịch của mẹ. Phần ghi về cha trong sổ hộ tịch và giấy khai sinh của trẻ để trống.

Mặt khác, nếu vào thời điểm đăng ký khai sinh, người cha yêu cầu làm thủ tục nhận con thì UBND xã, phường nơi thực hiện thủ tục khai sinh kết hợp giải quyết việc nhận con và đăng ký khai sinh. Khi ấy, nội dung đăng ký khai sinh về họ tên, quê quán, dân tộc, quốc tịch của con được xác định theo thỏa thuận giữa cha, mẹ.

Như vậy, muốn đăng ký khai sinh cho con theo họ của cha thì anh Tâm phải làm thủ tục nhận con để xác lập quan hệ cha con.

Khi có căn cứ hai người có quan hệ huyết thống thì cơ quan có thẩm quyền giải quyết mới xem xét chấp nhận việc khai sinh cho con theo họ của anh.

Một cách khác đơn giản hơn là anh Tâm nên thuyết phục gia đình để anh đăng ký kết hôn với vợ. Sau đó, anh tiến hành thủ tục đăng ký khai sinh cho con. Anh Tâm và vợ nên sớm đăng ký kết hôn để quan hệ hôn nhân được pháp luật công nhận và bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của anh, vợ và con.