ThS. Bá Thị Châm, Viện Hóa học, Viện Hàn lâm Khoa học và công nghệ Việt Nam, người nhận giải thưởng Phụ nữ sáng tạo do Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam trao tặng cùng cộng sự đã chế tạo thành công nano dây thìa canh và lá sen từ bộ 3 công nghệ.

Ngày 23/6, tại Đại học Dược Hà Nội đã diễn ra Hội thảo khoa học “Hỗ trợ điều trị tiểu đường, mỡ máu và giảm cân bằng thảo dược công nghệ cao từ bộ 3 công nghệ hiện đại” do Hội Nội khoa Việt Nam, phối hợp cùng Trung tâm phát triển công nghệ cao thuộc Viện Hàn lâm Khoa học và công nghệ Việt Nam và Dược sĩ gia đình MyPharma tổ chức.

Đây là sự kiện nằm trong chương trình truyền thông “Vì Sức khỏe người Việt”, khuyến khích phát triển các mô hình chăm sóc sức khỏe chủ động trong cộng đồng nhằm nâng cao chất lượng cuộc sống cho bệnh nhân tiểu đường, mỡ máu.

GS.TS.BS Nguyễn Khánh Trạch, Chủ tịch Hội Nội khoa Việt Nam cho biết: “Tiểu đường, mỡ máu là các bệnh rối loạn chuyển hóa mạn tính, nên ngoài việc điều trị bằng Tây y thì cần kết hợp nâng cao nhận thức, chăm sóc bệnh nhân tiểu đường, mỡ máu theo giải pháp CAM (Dinh dưỡng, tập luyện, y học cổ truyền, thảo dược hỗ trợ) tại cộng đồng.

Khi đã xác định là bệnh mạn tính thì chăm sóc chủ động của bản thân người bệnh, gia đình và tại công đồng là yếu tố quyết định tới thể chất, tinh thần và tuổi thọ của người bệnh, đây cũng chính là tiêu chí của chương trình truyền thông Vì sức khỏe người Việt”.

Trên thế giới, xu hướng sử dụng liêu pháp CAM trong bệnh tiểu đường đã tăng lên 30%-57%. Tại Hoa Kỳ có gần 3,6 triệu bệnh nhân, còn ở Úc và Anh ghi nhận 46% bệnh nhân tiểu đường có sử dụng liệu pháp CAM. Trong đó, thảo dược được ưa chuộng nhất bởi công dụng đã được chứng minh bằng các nghiên cứu khoa học.

Còn GS.TS Đào Văn Phan, nguyên Trưởng Bộ môn Dược lý (Trường Đại học Y Hà Nội), chia sẻ: “Với bệnh mãn tính như tiểu đường, biện pháp dùng thảo dược có nhiều ưu điểm. Nhiều nghiên cứu trên thế giới đã chứng minh hiệu quả hạ đường huyết của Dây thìa canh, Cam thảo đất theo nhiều cơ chế khác nhau như tăng cường bài tiết insulin, giảm hấp thu đường tại ruột, tăng sử dụng đường vào các mô và cơ. 

Còn với những người rối loạn lipid máu, béo phì…thì các nhóm hoạt chất trong lá sen, sơn tra có tác dụng tăng cường chuyển hóa, giảm hấp thu chất béo, tăng đào thải mỡ thừa, cholesterol, cải thiện tình trạng rối loạn lipid máu. Tuy nhiên, điểm yếu của thảo dược là hàm lượng hoạt chất thấp, kém tan trong nước hoặc nhanh bị thải trừ, nên hiệu quả thấp khi dùng dạng cao khô thông thường, mà cần phải sử dụng thảo dược công nghệ cao.”.

Trước nhu cầu này, Thạc sĩ Bá Thị Châm, Viện Hóa học, Viện Hàn lâm KH &CN VN đã ứng dụng bộ 3 công nghệ hiện đại gồm chiết xuất chọn lọc tinh chất, lên men làm giàu hoạt chất và tạo hạt nano sinh học từ vỏ bọc chitosan, bào chế thành công Nano Dây thìa canh, Nano lá sen để phát huy tối đa tiềm năng của 2 thảo dược quý này.

Thạc sĩ Bá Thị Châm cho biết “Acid Gymnemic, hoạt chất chính có tác dụng hạ đường huyết trong dây thìa canh tuy tan tốt trong nước nhưng nhanh mất tác dụng, sinh khả dụng rất thấp chỉ 14%, nên tôi dùng công nghệ nano để giải phóng hoạt chất từ từ, kéo dài thời gian tác dụng. 

Ngoài ra, trong dây thìa canh còn có thêm Beta-amyrin, Lupeol, có tác dụng hạn chế hấp thu đường tại ruột, nhưng lại khó tan, nên tạo hạt nano sẽ giúp tăng độ tan, hấp thu tốt vào máu và tối ưu được tác dụng của nhóm chất này, hơn là chỉ dùng cao khô dây thìa canh. 

Còn với lá sen, tôi phải sử dụng đồng thời cả 3 công nghệ bào chế. Đầu tiên là chiết xuất chọn lọc loại bỏ alkaloid, chất không có tác dụng giảm béo, nhưng lại có thể gây độc tính nếu dùng liều cao, để tạo dịch chiết chỉ có flavonoid. Sau đó dùng công nghệ lên men thủy phân, chuyển Kaempferol glucozid thành Kaempferol dạng tự do có hoạt tính giảm béo, mỡ máu mạnh hơn. Và cuối cùng nano hóa các nhóm Flavonoid trong Lá sen vì chúng thuộc nhóm polyphenol, kém tan trong nước, khó hấp thu vào máu nếu dùng dịch chiết thông thường.”

Cũng theo ThS. Bá Thị Châm, ở nước ngoài, họ sử dụng công nghệ nano khá tốt, nhưng họ lại không có lợi thế như ở Việt Nam là có nhiều loài thảo dược quý, vì vậy, các nhà khoa học đã tận dụng những ưu thế này để kết hợp khéo léo với việc lên men, chiết xuất chọn lọc và nano hóa từ những thảo dược tốt của Việt Nam để bào chế ra được những sản phẩm tốt cho cộng đồng.

Để thành tựu nghiên cứu trong suốt 20 năm đến được với những người mắc tiểu đường, mỡ máu sống vui, sống khỏe, tại hội thảo, thạc sĩ Bá Thị Châm sẽ ký kết hợp tác chuyển giao nguồn nguyên liệu Nano Dây thìa canh, Nano Lá sen cho Dược sĩ gia đình MyPharma để sản xuất viên tiểu đường công nghệ cao MPsuno và viên detox giảm béo công nghệ cao MPseno.

Bên lề hội thảo còn có các hoạt động đo đường huyết, phát tặng miễn phí cẩm nang, khám và
tư vấn miễn phí bệnh tiểu đường, mỡ máu với các chuyên gia của Hội Nội khoa Việt Nam.