Những ngày nhiệt độ xuống thấp, trời rét buốt, số bệnh nhân đến khám, chữa bệnh vì méo mồm, liệt mặt gia tăng đáng kể.

Tại bệnh viện Châm cứu T.Ư, có ngày có 20-30 bệnh nhân đến khám. Liệt nửa mặt do lạnh gặp ở mọi lứa tuổi nhưng chiếm tỷ lệ nhiều hơn cả là người lớn, đặc biệt là người cao tuổi. Theo thống kê, số bệnh nhân bị liệt dây thần kinh số 7 ngoại biên đến khám, điều trị tại Bệnh viện Hữu nghị tuần qua tăng 20-30%. Các bác sĩ cho biết, nhiệt độ giảm sâu trong thời gian ngắn, người bệnh chủ quan trong việc giữ ấm cơ thể là nguyên nhân chính dẫn đến thực trạng này.

Bệnh nhân H.M.C. (20 tuổi) đến khám tại Bệnh viện Châm cứu T.Ư vì méo miệng, mắt nhắm không khít, đánh răng nước rơi vãi ra ngoài nhiều. C. cho hay, cô bị như vậy sau khi đi học tiếng Anh buổi tối về muộn, lúc nhiệt độ ngoài trời chưa đến 10 độ. C. kể, tối đó về vẫn tắm và ăn tối xong đi ngủ, sáng dậy thấy mặt khó chịu, soi gương thấy miệng đã méo, mắt rất khó mở. Sau mấy ngày rét đậm, rét hại, một người đàn ông 45 tuổi thường xuyên phải làm ngoài trời đột nhiên bị liệt mặt, mất cảm giác, ăn uống rơi vãi thức ăn ra ngoài, nên phải đến Bệnh viện Hữu Nghị điều trị.

TS. Hoàng Văn Lý, Trưởng khoa Y học Cổ truyền – Bệnh viện Hữu Nghị, cho biết, liệt nửa mặt hay còn gọi là liệt dây thần kinh số 7 ngoại biên gây nên tình trạng giảm hoặc mất vận động các cơ ở mặt. Đối tượng dễ mắc bệnh là những người có thể trạng yếu, ít tập luyện thể dục, người hay sử dụng rượu bia, đi sớm về khuya. Đa số các trường hợp mắc bệnh thường khỏi sau khoảng 1-3 tháng nếu được điều trị đúng. Khi xuất hiện những dấu hiệu sớm như đau đầu, đau vùng sau tai, tê bì mặt, người bệnh nên tới viện để được kịp thời điều trị.

75% ca bệnh do lạnh đột ngột

Có nhiều nguyên nhân gây liệt mặt, méo miệng nhưng 75% là do lạnh đột ngột làm ảnh hưởng dây thần kinh số 7 gây liệt mặt. Đa số người bệnh khi ngủ dậy đi tiểu đêm gặp lạnh đột ngột do phòng ngủ không kín gió hoặc khi ra khỏi nhà gặp lạnh đột ngột, về nhà thấy một bên mặt hơi cứng, tê khác thường, xệ xuống, miệng méo sang một bên. Lý do là dây thần kinh số 7 bị nhiễm lạnh đột ngột. Bác sĩ Lý cho hay, đoạn dây thần kinh số 7 nằm trong ống xương đá, thường bị lạnh do không có cơ che phủ, nên khi gặp gió lạnh đột ngột, không khí lạnh buốt từ bên ngoài, dây thần kinh càng nhanh bị nhiễm lạnh thêm.

Khi nhiễm lạnh đột ngột, mạch máu co thắt dẫn đến thiếu máu nuôi dưỡng và sưởi ấm làm cho dây thần kinh bị phù nề, chèn ép dẫn đến liệt. Liệt dây thần kinh số 7 ngoại biên ngoài nguyên nhân do lạnh là chủ yếu, một số trường hợp có thể do nhiễm virus cúm bởi độc lực của cúm làm ảnh hưởng xấu đến dẫn truyền của dây thần kinh số 7. Liệt mặt ảnh hưởng đến sức khỏe gây khó khăn trong sinh hoạt, đồng thời gây tâm lý ngại tiếp xúc cho bệnh nhân. Việc điều trị liệt nửa mặt phải mất một khoảng thời gian nhất định và có thể tái phát.

Các bác sĩ cho hay, bệnh không nguy hiểm đến tính mạng, nếu được phát hiện sớm, điều trị đúng cách, bệnh có thể được chữa khỏi từ 70-100%. Trường hợp nhẹ có thể hồi phục sau vài tuần, nếu nặng có thể vài tháng. Nếu không được điều trị đúng cách, có thể để lại nhiều di chứng ảnh hưởng đến thẩm mỹ, co giật nửa mặt. Nguy hiểm nhất là bị viêm loét giác mạc do mắt không nhắm được, gây khô mắt, nhiễm trùng giác mạc.

Để phòng bệnh, cần tránh gió lạnh đột ngột, mùa nóng không nằm thẳng điều hòa; mùa lạnh mở cửa từ từ, tránh gió lùa, ra đường đeo khẩu trang giữ ấm mặt, không nên cho trẻ nhỏ ngồi phía trước xe máy. Người có tuổi, có bệnh về thận, bệnh đái tháo đường nên để sẵn mũ ấm, áo khoác ấm hoặc chăn nhỏ, khi tỉnh dậy đi tiểu cần đội mũ, khoác áo ấm hoặc khoác chăn để tránh lạnh đột ngột.