Theo hồ sơ có được, Công ty Sản xuất – Xuất nhập khẩu Bình Dương (PROTRADE) quyết định chuyển nhượng quyền sử dụng khu đất 43ha cho Công ty Tân Phú (gọi tắt là giao dịch chuyển nhượng) vào năm 2016 (Biên bản họp và Nghị quyết số 17/2016/HĐTV Hội đồng thành viên ngày 30/11/2016) và ký kết giao dịch chuyển nhượng ngày 8/12/2016. Do vậy, giao dịch chuyển nhượng sẽ chịu sự điều chỉnh của Luật đất đai 2013.

Tại thời điểm năm 2016, PROTRADE đã có đủ điều kiện cơ bản theo quy định (tại Khoản 1, Điều 188, Luật Đất đai 2013) để thực hiện quyền chuyển nhượng quyền sử dụng đất khu đất 43ha, gồm: (i) Có Giấy chứng nhận, (ii) Đất không có tranh chấp, (iii) Quyền sử dụng đất không bị kê biên để bảo đảm thi hành án và (iv) Trong thời hạn sử dụng đất.

Tuy nhiên, PROTRADE chưa có đủ điều kiện cần theo quy định (tại Khoản 1, Điều 168, Luật Đất đai 2013) do còn chưa thực hiện đủ nghĩa vụ tài chính với Nhà nước. Theo kết luận (số 346/KTNN-TH ngày 15/82017) của Kiểm toán Nhà nước thì PROTRADE còn phải nộp thêm số tiền sử dụng đất đối với dự án khu dịch vụ tại phường Hòa Phú là 200.977.025.683 đồng.

Như đã phân tích và đánh giá ở bài trước, số tiền mà PROTRADE đền bù khu đất 43ha thuộc giao dịch chuyển nhượng có phần lớn là nguồn vốn của Nhà nước và phần còn lại cũng có nguồn gốc liên quan đến sở hữu Nhà nước.

Trong khi đó, theo quy định tại Luật Đất đai 2013 thì tổ chức kinh tế chỉ được quyền chuyển nhượng quyền sử dụng đất có nguồn gốc từ nhận chuyển nhượng quyền sử dụng đất khi và chỉ khi tiền sử dụng đất đã nộp, tiền nhận chuyển nhượng đã trả không có nguồn gốc từ ngân sách nhà nước. Do vậy, quyền sử dụng khu đất 43ha này không thỏa mãn điều kiện để được chuyển nhượng theo quy định của Luật Đất đai 2013.

Xét bản chất nguồn vốn đầu tư hình thành khu đất 43ha này, PROTRADE không thỏa mãn điều kiện để được thực hiện quyền chuyển nhượng quyền sử dụng đất của tổ chức kinh tế (quy định tại Điểm a, Khoản 2, Điều 174), mà chỉ được thực hiện quyền của tổ chức kinh tế được quy định tại Điều 173, Luật Đất đai 2013, trong trường hợp nhượng quyền sử dụng Khu đất 43ha thì PROTRADE phải thực hiện theo Quyết định 09.

Như vậy, quyền sử dụng Khu đất 43ha này không thỏa mãn điều kiện để được chuyển nhượng theo quy định của Luật Đất đai 2013. Để có thể chuyển nhượng được quyền sử dụng Khu đất 43ha này, PROTRADE phải thực hiện theo quy định tại Quyết định 09.

Hơn nữa, theo quy định (tại Điều 122, BLDS 2005) thì một trong những điều kiện có hiệu lực của giao dịch dân sự là mục đích và nội dung của giao dịch không vi phạm điều cấm của pháp luật, không trái đạo đức xã hội.

Thế nhưng, theo trình bày của PROTRADE (tại công văn số 145/TCTY-TCKT ngày 20/8/2016) thì họ chuyển giao Khu đất 43ha cho Công ty Đầu tư – Xây dựng Tân Phú (địa chỉ tại 21 Lô C, đường Lê Lợi, Phường Hoà Phú, TP.Thủ Dầu Một, Bình Dương, có người đại diện pháp luật là bà Đặng Thị Kim Oanh) để thực hiện theo cam kết tại Hợp đồng liên doanh (ký ngày 01/7/2010) với Công ty Cổ phần Bất động sản Âu Lạc về việc thành lập Công ty Tân Phú (“Hợp đồng Liên doanh”).

Trong khi đó, nội dung chuyển giao khu đất 43ha cho Công ty Tân Phú tại Hợp đồng Liên doanh là không hợp pháp, hợp lệ vì: (i) PROTRADE chưa được Nhà nước giao đất, chưa được cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, (ii) Việc chuyển giao/chuyển nhượng này chưa được chủ sở hữu doanh nghiệp là Tỉnh ủy Bình Dương và chưa được Chủ tịch UBND tỉnh Bình Dương phê duyệt theo quy định của pháp luật, (iii) Việc đưa nội dung chuyển giao/chuyển nhượng Khu đất 43ha vào trong Hợp đồng liên doanh để thành lập Công ty Tân Phú là vi phạm trình tự, thủ tục chuyển nhượng quyền sử dụng đất theo quy định của pháp luật.

Mục đích và nội dung của giao dịch chuyển nhượng trong Hợp đồng chuyển nhượng ngày 8/12/2016 số công chứng 14475 tại Văn phòng Công chứng An Tín (tỉnh Bình Dương) là chuyển nhượng Khu đất 43ha.

Trong khi đó Khu đất 43ha này không thỏa mãn điều kiện để được chuyển nhượng theo quy định của Luật Đất đai 2013, việc chuyển nhượng cũng vi phạm Quyết định 09 về thẩm quyền quyết định (chưa có phê duyệt của Tỉnh
ủy và Chủ tịch UBND tỉnh Bình Dương) và về trình tự thủ tục chuyển nhượng (chưa được Sở Tài chính định giá, không thực hiện theo phương thức bán đấu giá).

Như vậy, có thể kết luận, giao dịch chuyển nhượng Khu đất 43ha cho Công ty Tân Phú là vô hiệu theo quy định (tại các Điều 122, 127 và 128 của BLDS 2005), do mục đích và nội dung của Hợp đồng chuyển nhượng ngày 8/12/2016 vi phạm quy định của pháp luật.

Như phân tích ở trên thì dư luận đang băn khoăn, liệu đây có phải là hành vi xâm phạm quyền tài sản của Tỉnh ủy, cố ý làm trái với chủ trương của Tỉnh ủy tỉnh Bình Dương hay không? Hơn nữa, thực tế, giao dịch vẫn diễn ra “thành công”, vậy thực chất có phải PROTRADE muốn hợp thức hóa cho sai phạm hay không? Thời điểm hiện nay, Tỉnh ủy tỉnh Bình Dương, các cơ quan chức năng cần thực hiện những biện pháp gì để thu hồi 43 ha đất thuộc tài sản nhà nước?… là những câu hỏi cần phải có lời giải, để người dân, dư luận không bức xúc và mất niềm tin vào sự lãnh/chỉ đạo của Đảng, cơ quan công quyền của tỉnh Bình Dương.

Mới đây, Phụ nữ news cũng đã nhận được Đơn tố cáo về “Vi phạm trong việc chuyển nhượng trái pháp luật 43 ha đất vàng tại mặt tiền đường Võ Văn Kiệt và Phạm Ngọc Thạch (TP.Thủ Dầu Một, tỉnh Bình Dương), thu lợi bất chính gây thất thoát cho nhà nước hàng ngàn tỷ đồng”. Đây là đơn của nhóm cán bộ hưu trí, cựu chiến binh bất bình và bức xúc trước sự việc PROTRADE chuyển nhượng 43 ha đất của Nhà nước trái với chủ trương của Tỉnh ủy tỉnh Bình Dương, không thực hiện định giá tài sản, không thông qua bán đấu giá tài sản theo quy định của pháp luật tư lợi và gây thấy thoát cho nhà nước số tiền hàng ngàn tỷ đồng.