Theo phong tục tập quán của người Việt, trong ngày mùng 3 Tết hoặc ngày khai hạ mùng 7 Tết, sau khi mời Tổ tiên về dự 3 ngày Tết với con cháu, các gia đình sẽ bắt đầu làm lễ hóa vàng.
Theo một số chuyên gia, trong ngày làm lễ, gia chủ phải chuẩn bị đồ cúng từ sáng sớm để kịp làm lễ hóa vàng trong buổi sáng, không nên để quá trưa mới tiến hành. Sau khi bày biện mâm cúng, gia chủ thắp hương và khấn bài khấn hóa vàng. Khi hương cháy hết hoặc qua 1 tuần hương thì chắp tay vái 3 vái xin phép ông bà mang vàng mã đi hóa.
Lưu ý khi hạ lễ phải hạ từ bậc thần rồi mới tới bậc tổ tiên. Vàng mã phải được hóa ở nơi sạch sẽ, thoáng mát, có đồ hóa riêng. Hóa vàng xong, người ta vẩy mấy giọt rượu cúng xuống tro. Hai cây mía được hơ trên tiền vàng đã hóa, dân gian quan niệm vật này để “làm đòn gánh tiền, gánh vàng cho về cõi âm, không bị lũ quỷ cướp đi”.
Thông thường, các lễ vật cần có trong lễ hóa vàng bao gồm:
– Hương, hoa, nước, quả (ngũ quả)
– Trầu cau
– Rượu
– Đèn, nến
– Lễ ngọt, bánh kẹo
– Mâm cỗ mặn: xôi, gà, bánh chưng, các món ăn truyền thống ngày Tết (thịt gà, gò, nem rán, canh măng…).
Xin giới thiệu một số bài văn khấn lễ hóa vàng để các gia đình tham khảo:
Bài văn khấn lễ hóa vàng trích trong sách “Văn khấn cổ truyền Việt Nam” của NXB Văn hóa Thông tin:
Nam mô A-di-đà Phật (3 lần)
Con kính lạy chín phương trời, mười phương chư Phật, chư Phật mười phương
Con kính lạy Hoàng Thiên, Hậu Thổ, Long Mạch, Táo Quân, chư vị tôn thần
Con kính lạy Hoàng thiên Hậu thổ. Chư vị Tôn thần
Con kính lạy Ngài Đương niên hành khiển, ngài Bản cảnh Thành Hoàng, các ngài
Thổ địa, Táo quân, Long mạch Tôn thần.
Con kính lạy các cụ Tổ khảo, Tổ tỷ, nội ngoại tiên linh.
Hôm nay là ngày mùng 3 tháng giêng năm Kỷ Hợi
Chúng con là: ……………………………tuổi………………….
Hiện cư ngụ tại…………………………………………………………..
Thành tâm sửa biện hương hoa phẩm vật, phù tửu lễ nghi, cung bày trước án. Kính cẩn thưa trình: tiệc xuân đã mãn, Nguyên đán đã qua, nay xin thiêu hóa kim ngân, lễ tạ Tôn thần, rước tiễn âm linh trở về âm cảnh.
Kính xin lưu phúc, lưu ân, phù hộ độ trì dương cơ âm trạch, mọi chỗ tốt lành, con cháu được bách sự như ý, vạn sự bình an, tài lộc song toàn, gia đạo hưng vượng.
Lòng thành kính cẩn, lễ bạc tiến dâng, lượng cả xét soi, cúi xin chứng giám.
Trúc Chi t/h